DÒNG THƠ BÚT TRE

KÍNG BÁO

Kíng gửi:  TOÀN THỂ các bộ phận trong cơ thể của Tất cả những ai đã từng cùng RUAJA tôi ngồi “BẦU RƯỢU TÚI THƠ’ tại LỀU VỌNG NGUYỆT này và cả những ai mới (hoặc chưa) nghe tiếng mà tình cờ ghé thăm..vv..&; vv… 
THAY MẶT TOÀN THỂ CÁC BỘ PHẬN LỚN NHỎ, TRÊN DƯỚI trong cơ thể CÁ NHÂN TÔI
Xin kín báo: TÔI VỪA DỰNG CĂN LỀU VỌNG NGUYỆT MỚI bên LÀNG YAHOO-HONGKONG, thuộc KHU QUY HOẠCH BIỆT THỰ DU LỊCH CAO CẤP bờ sông NGÂN HÀ, Thphố HUN CẲNG, Vương Quốc INTERNET.
Địa chỉ: Trang Yh HONGKONG - Thi yên Đình Nguyên > (CLICK) 

(Cửa chính Đông)

facebook Thi Yên Đình Nguyên
Địa chỉ: facebook Thi Yên Đình Nguyên > (CLICK) 

(Cửa chính Ngọ môn)

BLOGSPOT- THI YÊN ĐÌNH NGUYÊN 

(mặt tiền sông Ngân – cho những ai đi thuyền)           
Thân mời Bằng hữu, bè bạn xa gần trong toàn VŨ TRỤ ghé dự Tân gia (lều)
Thời gian: Buổi sáng từ 0 giờ00 đến 12g00 Chiều từ: 12g00 đến 24g00

Từ nay cho đến ngày tận thế

                          Hân hạnh được đón tiếp

                        THI YÊN ĐÌNH NGUYÊN
                          *** ***

CƯỜI NHẸ NHÀNG NHƯNG BẤT TẬN, 
VUI NIỀM VUI CỦA ĐỜI TRẦN TỤC

Khúc Dạo Đầu (Lấy Trớn Để Cười)

"...Phong cách thơ của Bút Tre vừa độc đáo, vừa sáng tạo, vừa dung tục nhưng lại giàu sức lan tỏa trong dân gian. Cũng vì thế, Bút Tre đã trở thành một trường phái thơ dân gian rất thịnh hành ở miền Bắc và cho đến sau này cũng được nhiều người ở miền nam đồng cảm.

BONJOUR TIGER

Ti ti giôn tí tí noa

Ti ti vẳn vẳn tí ti vện vền

(một chút vàng một chút đen

Một ít vằn vện nửa bên vện vằn)

                                      Thi Yên Đình Nguyên (TYDN)

*Ông ta đã nói là làm

Đã đi là đến, đã nằm là.. ngu (ngủ)

Đông con đói khổ không ngu

được, thức đêm vắng thầy u lại liều

Liều rồi con đẻ thêm nhiêu

Nhiều con đói khổ.. không liều lại ngu

*... Tưởng là ngớ ngẩn ngô nghê

Nghiệm ra thô tục, ngang phè.. mà hay 

ThiYên ĐìnhNguyên 

*Mời anh vào quán kara 

OK em đã mở ra sẵn sàng

*Bốn ông chung một đĩa lòng

Lợn ngồi chễm chệ bên thùng bia hơi

*Email anh viết thật bay

Bướm em mong đợi cà ngày cả đêm

*Bướm đồng động đến thì bay 

Bướm nhà động đến lăn quay ra giường

*Nhớ nhung về thị xã Phan

Thiết tha mơ tưởng cô hàng nước măm [mắm]

*Liên hoan có một nải chuồi 

Ra đi ta nhớ cái bu..uồi hôm nay

Có râu - đâu chuyện trẻ già

Có râu - phân biệt đàn bà, đàn ông

*Đồng Xuân ồn ã tiếng đồn 

Có chị bán trứng vịt lộ..ồn rất to

*Bỗng nhiên thấy nhớ quê nhà
Nhớ dưa cải củ, nhớ cà dái dê...

(TYDN)

...Tuổi càng lớn bụng càng to

Phong độ thì xuống, lò xo yếu dần  

(TYDN)

Em mặc váy đứng đầu cồn

Gió tốc váy ngược cái.. “nhồn” lòi ra
(TYDN)

Chưa đi chưa biết Cần Giờ
Đi rồi mới biết họ…"NO" cần gì                                

*Các em mặc váy đánh cầu 

 lông bay phấp phới trên đầu các anh

*Phụ nữ thường rất hay lười
Riêng em em lại là người cần...cu (cù)
Cần cù làm miết chưa ...Đù (đủ)
Nên em vẫn cứ cần Cu cả nằm (cả năm). 

*Tại vì em chẳng có...kinh

nghiệm nên không thể một mình giúp anh.

MC: "-Nguời nào mà chẳng có lông
Sau đây bài “Lá diêu bông” hát bè."

*Thu Bồn ngồi cạnh Thu Mai
Thu Mai thích quá sờ vai Thu Bồn
Thu Mai ngồi cạnh Thu Bồn
Thu Bồn quá khích sờ lô...ồn Thu Mai.

*Hồng đẹp là hồng có gai
Gái “hay” là gái... nạo thai nhiều lần.

*Chưa đi chưa biết Sài Gòn

Đi rồi mới biết chẳng còn một xu

Về nhà mới biết mình ngu

Thằng lớn xài ít thằng cu “phá” nhiều

ĐỌC TIẾP NỘI DUNG CHÍNH BÀI ĐĂNG >>

*Bắc ninh có cậu Nguyễn Trùng 

Dương vật khỏe qúa cả vùng thất kinh

**Có thể nói, dòng thơ Bút Tre theo lối “cưỡng từ đổi nghĩa, sửa dấu ép vần” là độc nhất vô nhị của văn học Việt Nam . Cốt lõi của dòng thơ là tính trào phúng và chất dung tục. Khi thì tục lồ lộ, khi thì tục mà thanh, khi thì thanh mà tục… đáp ứng được thị hiếu của người đọc cần những nụ cười sảng khoái để quên đi những khoảnh khắc lầm than. Tuy nhiên, có điều người làm thơ Bút Tre cần ghi nhớ: 

Làm thơ nên tránh vần.. ồn

Kẻo không lại đụng cái …(nhồn) chị em

BÚT TRE - Đời Thơ    
Bút Tre tên thật là Đặng Văn Đăng. Sinh ngày 23/8/1911, tại xã Đồng Lương, Cẩm Khê, Phú Thọ. Trước năm 1945 dạy học ở Tuyên Quang, có truyện dài kỳ đăng trên trang Tiểu thuyết thứ 7 của tờ Đông Pháp, bút danh Lục Y Lang. Năm 1956, thư ký cho Thứ trưởng Bộ Ngoại giao UngVănKhiêm. Năm 1962, Trưởng ty Văn hóa Phú Thọ. Năm 1968, phó ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Phú Thọ. Năm 1970, nghỉ hưu. 
Bút Tre Đặng Văn Đăng mất ngày 18/5/1987 trong cảnh thanh bần tại quê nhà. Ngoài những tác phẩm đã công bố ông còn để lại hơn nghìn trang bản thảo chưa kịp xuất bản.
Nhiều người Việt, dù ở bất cứ nơi nào trên thế giới tự dưng đều thuộc dăm ba câu thơ Bút Tre, thuộc mà không biết vì sao mình thuộc... 
Không giống với các thi sĩ nổi tiếng của chế độ như Tố Hữu, Chế Lan Viên, Lưu Trọng Lư, Hoàng Cầm, Xuân Diệu… Bút Tre là người làm thơ theo kiểu dân gian của người miền Bắc thời kháng chiến và hậu kháng chiến.
Phong cách thơ của Bút Tre vừa độc đáo, vừa sáng tạo, vừa dung tục nhưng lại giàu sức lan tỏa trong dân gian. Cũng vì thế, Bút Tre đã trở thành một trường phái thơ dân gian rất thịnh hành ở miền Bắc và  sau này cũng được nhiều người ở miền Nam biết đến.
Dưới đây là bức tranh làng quê qua ngòi bút phác họa của Bút Tre:

Làng ta có cái núi voi
Đủ cả đầu đuôi, đủ cả vòi
Voi cũng hăng say đua sản xuất
Đầu thì trồng sắn, đít trồng khoai

Với ngôn ngữ đặc thù của miền Bắc trong thời kỳ đi lên xã hội chủ nghĩa, Bút Tre đã vẽ một bức tranh ‘tăng gia sản xuất’ của một xã điển hình:

Bà con toàn thể xã ta
Ðồng tâm phấn khởi trồng cà dái dê
…Dái dê to mập dài ghê
Năm sau ta cứ dái dê ta trồng

Và đây là một buổi học tập chính trị với cách dùng từ ‘sửa dấu, ép vần’ một cách tài tình nhưng cũng pha lẫn chút mỉa mai, dung tục:

Hôm qua học tập chính tri [chính trị]
Cán bộ ngồi ỳ, chẳng chịu phát biêu [phát biểu]
Cơm ăn chẳng được bao nhiêu
Đảng uỷ lại bắt phát biêu cả buồi [cả buổi]

Hoặc tả cảnh quê hương Phú Thọ của ông với đầy đủ đồi chè, rừng cọ… có đàn bò giống nhập từ Cu Ba lang thang gậm cỏ:

Quê Hương thi sĩ Phú Thò [Phú Thọ]
Chè xanh, cọ biếc, mập to trái chuồi [chuối]
Lòng còn nhớ mãi cái buôi [buổi]
Đầu làm phân bắc, chăn nuồi đàn bo [chăn nuôi đàn bò]
Cu Ba lông mượt giống to
Cách màng văn hoá đất tô lại càng...

 Bút Tre sống dưới chế độ XHCN nên thơ ông là tấm gương phản chiếu cuộc sống hàng ngày với những sinh hoạt của một xã hội mà đối với người miền Nam hoàn toàn xa lạ: 

Thi đua ta quyết thi đua
Thi đua ta quyết hơn thua hàng đầu
Hàng đầu rồi biết đi đâu
Đi đâu không biết, hàng đầu cứ đi

Hội trường yên ắng ngủ say

Thuyết trình vừa dứt… vỗ tay ra về

Khẩu hiệu ‘Hoan hô…’ cũng là một đề tài thường được nhắc đến trong thơ Bút Tre.
Sự kiện nhà phi hành vũ trụ Phạm Tuân trở thành người châu Á đầu tiên bay vào không gian năm 1980 trong chương trình Intercosmos của Liên Xô, đã được nhiệt liệt hoan hô tại miền Bắc. Ông cũng là một trong số ít người nước ngoài được trao tặng danh hiệu Anh hùng Liên Xô. Bút Tre góp tiếng hoan hô bằng những lời thơ chất phác:

Hoan hô đồng chí Phạm Tuân
Bay vào vũ trụ một tuần về ngay

Trước đó, Liên Xô có con chó Laika là sinh vật đầu tiên được đưa lên vũ trụ và cũng là động vật đầu tiên hy sinh trên quỹ đạo năm 1957. Laika qua đời vài giờ sau khi tàu vũ trụ rời bệ phóng, cái chết được dự đoán là do tình trạng căng thẳng và nhiệt độ tăng cao. Bút Tre cũng có thơ ca tụng chó khi nghe tin qua radio:

Hôm nay đài nói vui thay
Người ở dưới đất, chó bay lên trời

Đến khi Yuri Alekseievich Gagarin (1934–1968) là người đầu tiên trên thế giới thực hiện chuyến bay vào vũ trụ ngày 12/4/1961 trên tàu vũ trụ Phương Đông. Bằng kỹ thuật ‘sửa dấu, ép vần’, Gagarin biến thành Ga Ga Rỉn nên mới có câu:

Liên xô rất đỗi tự hào
Anh Ga Ga Rỉn bay vào vũ tru [vũ trụ]

Bóng đá cũng đi vào thơ của Bút Tre. Gheorghe Hagi là một cầu thủ bóng đá Romania , người nước xã hội chủ nghĩa anh em, nổi tiếng với kỹ thuật cá nhân điêu luyện và những cú sút xa rất chính xác:

Hoan hô đồng chí Hagi
Cách ba mươi mét mà phi trúng cầu (cầu môn)

Loại thơ "Hoan hô…" còn rất nhiều, từ đồng chí lái tàu Trần Đăng Ấn chạy nhanh như… rùa: 

Hoan hô! đồng chí Trần Đăng
Ấn cho tàu chạy băng băng như rùa.

đến những người cao tuổi tham gia chiến dịch ‘trồng cây nhớ Bác’:

Hoan hô các cụ trồng cây
Mười cây chết chín một cây gật gù.
Chúng mày có mắt như mù
Mười cây chết cả gật gù ở đâu?

Chị em nô nức đặt vòng hoa trên mộ liệt sĩ để tỏ lòng biết ơn đến khi được diễn tả bằng một câu lục bát với kỹ thuật ‘cố ý ngắt từ’ đã trở thành một câu cổ súy cho việc ‘đặt vòng’ qua chương trình kế hoạch hóa gia đình:

Chị em nô nức đặt vòng
Hoa mồ liệt sĩ tỏ lòng biết ơn

Cũng với lối xuống dòng ngang xương một cách cố tình, người đọc không khỏi bật cười với cảnh chơi cầu lông:

Chị em mặc váy đánh cầu
Lông bay phơ phất trên đầu các anh

Phong cách ‘cắt tên, xuống dòng’ xuất hiện khá nhiều trong thơ Bút Tre và cả trong trường phái Bút Tre sau này.

Anh đi công tác Pơ - Lây-
Cu dài dằng dặc biết ngày nào ra? [Pleiku]
Còn em, em vẫn ở nhà
Cửa mình em mở người ra kẻ vào

Niêm luật lục bát không cho phép một câu dài quá 8 chữ nên tác giả thay vì viết ‘cửa nhà mình’ đành phải rút gọn thành cửa mình… Cũng vì lý do đó, ta lại gặp ‘cửa mình’ trong hai câu:

Chị em du kích tài thay
Bắn tàu bay Mỹ rơi ngay cửa… mình

Lại nữa, tỉnh Bắc Ninh có Nguyễn Trùng Dương đã giành chức vô địch đô vật trong lễ hội xuân được Bút Tre ca tụng:

Bắc ninh có cậu Nguyễn Trùng 

Dương vật khỏe qúa cả vùng thất kinh

Trong thơ Bút tre có đủ cả cửa mình lẫn dương vật, những ngôn từ dung tục đã đi lạc vào thơ. Thế mới gọi là ‘chữ nghĩa’ bình dân, chữ thì tục nhưng nghĩa lại thanh!
Rất nhiều địa danh từ Bắc xuống đến Nam đã được nhắc đến trong thơ Bút Tre nguyên thủy cũng như thơ Bút Tre cải biên. Tại tỉnh Lai Châu thuộc vùng biên giới Việt-Trung có huyện Mường Tè nằm ở phía Tây Bắc, giáp tỉnh Vân Nam Trung Quốc. Phía Tây và phía Nam huyện Mường Tè giáp huyện Mường Nhé tỉnh Điện Biên. Phía Đông Mường Tè là huyện Sìn Hồ.:

Anh đi công tác bản Mường
Tè xong một cái lên đường về quê

Sông Lô là phụ lưu tả ngạn của sông Hồng, bắt nguồn từ tỉnh Vân Nam (Trung Quốc), chảy vào Việt Nam tại xã Thanh Thuỷ, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang. Điểm cuối là ngã ba Việt Trì, còn gọi là ngã ba Hạc. Sông Lô ‘anh hùng’ là địa danh nổi tiếng trong cuộc kháng chiến chống Pháp qua Trường ca sông Lô của Văn Cao và Tiếng hát sông Lô của Phạm Duy:

Chồng người du kích sông Lô
Chồng em ngồi bếp "nướng ngô" cháy quần

Lại nói về danh lam thắng cảnh, Tam Đảo là một dãy núi đá ở vùng Đông Bắc, nằm trên địa bàn ba tỉnh Vĩnh Phúc, Thái Nguyên và Tuyên Quang. Gọi là Tam Đảo, vì ở đây có ba ngọn núi cao nhô lên trên biển mây, đó là Thạch Bàn, Thiên Thị và Máng Chỉ.

Không đi không biết Tam Đao [Tam Đảo]
Đi thì không biết chỗ nào mà ngu [ngủ]
Một giường nó nhét hai cu [cụ]
Thôi thì cố nhịn đến chu nhật về…[chủ nhật]

Tại Hải Phòng có bãi biển Đồ Sơn là một quận cách trung tâm thành phố khoảng 20 km về hướng đông nam. Đồ Sơn có một khu nghỉ mát gồm nhiều bãi biển có phong cảnh đẹp ở miền bắc ViệtNam. Bút Tre chơi chữ Đồ Sơn và… đồ nhà:

Chưa đi chưa biết Ðồ Sơn
Ði về mới biết chẳng hơn đồ nhà
Ðồ nhà tuy xấu tuy già
Nhưng là đồ thật hơn là Ðồ Sơn

Tỉnh Hà Tĩnh có kẹo Cu Đơ là một loại kẹo lạc (đậu phộng). Kẹo được nấu từ mật mía, đường, mạch nha, gừng có thêm lạc nhân và được đổ vào hai miếng bánh tráng ép lại.
Cái tên Cu Đơ được cho là xuất phát từ xã Sơn Ninh, huyện Hương Sơn, Hà Tĩnh, nơi có người đầu tiên làm loại kẹo này. Vốn dĩ kẹo Cu Đơ ban đầu chỉ được gọi đơn giản là kẹo lạc, nhưng được dân gian hay gọi là kẹo Cu Hai để ghi danh người làm ra nó, vốn là một người cha có hai con trai (cu hai). Cái tên Cu Đơ như hiện nay bắt nguồn từ tiếng Pháp Deux (đọc là đơ) có nghĩa là hai.

Chưa ăn chưa biết Cu đơ
Ăn rồi mới biết nó đờ cu ra

          Tỉnh Nghệ An chịu ảnh hưởng của gió Lào nên:

Nghệ An nổi tiếng gió Lào
Trẻ già trai gái người nào cũng đen

Cửa Lò là một thị xã thuộc phía đông tỉnh Nghệ An, nổi tiếng với bãi biển, khu nghỉ mát và cảng biển sầm uất. Cửa Lò lớn lắm nhưng vẫn chưa to bằng cửa…mình:

Chưa đi chưa biết Cửa Lò
Đi về mới biết nó to thế này...

...Chưa đi chưa biết Cửa Lò
Đi về thấy chẳng hơn to cửa.. mình

Thị xã Phan Thiết là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa và khoa học kỹ thuật của tỉnh Bình Thuận. Phan Thiết nằm trên quốc lộ 1A, cách Sài Gòn 198 km, vốn nổi tiếng về nước mắm:

Nhớ nhung về thị xã Phan
Thiết tha mơ tưởng cô hàng nước măm [mắm]

Ban Mê Thuột vốn là thủ phủ của miền cao nguyên cũng được Bút Tre để mắt đến:

Anh đi anh ghé Buôn Mê
Thuột xong một cái thì về với em

Bài lục bát dưới đây về Sài Gòn ngày 30/4/1975, chắc chắn không phải của Bút Tre, nhưng thuộc về trường phái Bút Tre:

Hôm nay giải phóng Sài Gòn
Bà con phấn khởi chạy bon ra đường
Có cô đang ngủ trên giường
Vội vàng tỉnh dậy, bị thường vào tay [bị thương]
Ô tô cấp kíu đến ngay
Ðưa vào bệnh viện ba ngày thì khoi… [khỏi]

Cách Sài Gòn khoảng 50km có Cần Giờ là một huyện ven biển nằm ở phía đông nam. Huyện Cần Giờ tiếp cận với biển Đông có một khu rừng ngập mặn đan xen với hệ thống sông rạch dày đặc chứa đựng các hệ sinh thái mang tính đa dạng sinh học cao với nhiều loài động thực vật đặc hữu của miền duyên hải Việt Nam .

Chưa đi chưa biết Cần Giờ
Đi rồi mới biết họ…"NO" cần gì
Thơ Bút Tre còn vói tới các nước lân cận với Việt Nam như Lào và Campuchia. Một cán bộ tham nhũng bị ở tù:

Anh đi công tác Cam Pu
Chia chiến lợi phẩm ở tù ba năm

Loại thơ theo kiểu ‘con cóc nhảy ra, con cóc nhảy vô’ khá phổ biến trong văn chương bình dân Việt Nam. Ở miền Nam có dạng thơ ‘lẩy’ Lục Vân Tiên của Nguyễn Đình Chiểu như:

Vân Tiên cõng mẹ trở ra
Đụng phải cột nhà cõng mẹ trở vô
Vân Tiên cõng mẹ trở vô
Đụng phải cái bồ cõng mẹ trở ra…

Trong thơ Bút Tre và trường phái Bút Tre, người ta cũng bắt gặp rất nhiều hình ảnh ‘đi vào, đi ra’:
Hôm nay mồng tám tháng ba
Chị em phụ nữ đi ra đi vào
Anh em thấy vẫy tay chào
Chị em phấn khởi đi vào đi ra …

Rộng lớn như thể nước Nga

Người ta không cấm thụt ra thụt vào
Nhỏ bé như thể nước Lào
Cũng không có cấm thụt vào thụt ra
Chỉ riêng có Việt Nam ta
Đâu đâu cũng cấm thụt ra thụt vào.

Trăm năm trong cõi người ta
Ai ai cũng phải hít ra thở vào
Trăm năm trong cõi người nào
Ai ai cũng phải hít vào thở ra
Xa xa như nước Cu-Ba
Người ta còn phải hít ra thở vào
Gần gần như cái nước Lào
Người ta cũng phải hít vào thở ra
Nói chung trong cõi người ta
Bắt buộc là phải thở ra hít vào.

Bút Tre dí dỏm cho rằng “… loại thơ đứng đắn là thơ nghiêm còn loại thơ tếu là thơ nghỉ”. Khi Chủ tịch Hồ Chí Minh mất, không ít những bài thơ nghiêm được viết để ca tụng nhưng BútTre lại có hai câu thơ nghỉ viết theo kiểu ‘huề vốn’:

Bỗng nghe tin sét đánh ngang
Tai Bác đang sống, chuyển sang từ trần.

Chính nhà văn Nguyễn Tuân cũng đã nhắc nhở giới lãnh đạo văn nghệ Vĩnh Phú và Hội Nhà Văn cần phải nghiên cứu nghiêm túc về hiện tượng thơ Bút Tre, vì tác giả của nó, một người có học vấn, không thể vô tình khi hạ bút viết những câu thơ tưởng như ngô nghê, ngớ ngẩn kia.
Bút Tre có tên trong Tự Điển Văn Hóa (NXB Văn Hóa, năm 1993, trang 49). Ông được coi là ‘tấm lòng thơ của một cán bộ văn hóa’ (Lê Huy Ngọ), ‘xứng đáng với danh hiệu nhà thơ dân gian’ (Nguyễn Hữu Nhân), ‘ông là nhà văn hóa mà dòng đời của ông đắm mình trong dòng văn hóa dân gian’ (Ngô Quang Nam).

Có người lại nói ông Đặng Văn Đăng vốn là dân tập kết từ miền Nam ra Bắc, quê ông ở Bến Tre nên mới lấy bút hiệu Bút Tre (!). Có lẽ vì quá ngưỡng mộ tài làm thơ của ông nên mới có trường hợp ‘nhận vơ’ như vậy. Tuy nhiên, nếu Bút Tre là người miền Nam thật thì hai câu thơ cổ động bầu cử tự do của ông lại càng thâm thúy:Ta đi bầu cử tự do     Chọn người xứng đáng mà cho vào hòm

Người miền Bắc dùng chữ hòm để chỉ cái thùng, cái hộp trong khi đó ở miền Trung, miền Nam hòm lại là quan tài dành cho người chết. Thế cho nên, chọn người xứng đáng mà cho vào hòm hiểu theo người miền Nam thì… hết nước nói!

Đại loại, thơ in trong Tập Bút Tre là những bài độc đáo như thế. Tuy nhiên, khi tập thơ đến tay bộ trưởng văn hóa Tố Hữu thì định mạng đã an bài đối với Bút Tre. Vốn là người hay ganh ghét tài năng kẻ khác, Tố Hữu bèn cách chức trưởng ty của Bút Tre và giao nhà thơ một chức vụ ngồi chơi xơi nước kém bổng lộc ở viện Bảo Tàng. Bị ức chế, Bút Tre đến gặp ngài bộ trưởng để làm cho ra lẽ nhưng Tố Hữu không tiếp. Phẫn uất, Bút Tre đành sang dinh chủ tịch để khiếu nại với Bác Hồ. Ngồi đợi cả buổi cũng không thấy Bác Hồ đâu, mãi sau mới có người cận vệ mang ra cho nhà thơ mảnh giấy có hai câu :

Hôm nay về viện Bảo Tàng
Cũng là công tác cách màng giao cho
(bí chú: cách mạng)

và khi xa quê phú thọ đi làm công tác bảo tàng (rồi sau đó lại sang bảo tồn..) thì mới có:

anh đi công tác bảo tàng

ở nhà việc xóm việc làng em lo

anh lo công tác bảo tồn

ở nhà việc xóm việc.. “ nhồn” em cũng lo

BÚT TRE, BÚT NỨA, BÚT LÔNG… QUẶM

Có thể nói, phong trào làm thơ Bút Tre theo lối “cưỡng từ đổi nghĩa, sửa dấu ép vần” là độc nhất vô nhị của văn học Việt Nam . Cốt lõi của dòng thơ là tính trào phúng và chất dung tục. Khi thì tục lồ lộ, khi thì tục mà thanh, khi thì thanh mà tục… đáp ứng được thị hiếu của người đọc cần những nụ cười sảng khoái để quên đi những khoảnh khắc mệt nhọc lầm than, những phiền muộn đời thường.

 Hoan hô đồng chí Bút Tre

Thơ phú ngang phè mà lại hóa hay
Phải chăng trường phái thơ ngây
Làm cho ai cũng mê say thích nghè (nghe)

Ngày nay cuộc sống bộn bề

Nụ cười thuốc bổ: ca vè dân gian
Bởi ai cũng có thể làm
Bút Tre, bút nứa, lại càng bút lông..

..

CHỖ NÀY LÀ CHỖ TẬP QUÂN

                    SỰ CHỨ KHÔNG PHẢI LÀ SÂN CHƠI ĐÙA

Bút tre Tây: Bố vợ (VN) khoe về 3 ông con rể:

     Một ông Ô - xít – tờ - rây (Australia)

Một ông đích thị là Tây bán nhà (Tây Ban Nha)
Một ông ở xứ buôn gà (Bungari)
Cả ba ông ấy đều là con dê (con rể)
Cùng nhau có một lời thề
Làm con dê cụ không về bên Tây (con rể cụ)

*Khi sung sức lại qúa nghèo
Đến khi sung túc lại… teo mất rồi
Ngày xưa kéo pháo qua đồi
Ngày nay lết pháo qua đu.. ùi của em
Ngày xưa pháo ngỏng nòng lên
Ngày nay pháo nghẻo nòng bên miệng hùm (hầm)

*Trên trời mây trắng như bông 

ở dưới cánh đồng mông trắng hơn mây .

Bút trè thơ chắc quá hay
EM phải nghe hết thơ rồi hãy ngu (ngủ)

Thích ngu (ngủ) ,EM cứ việc ngu 

Suốt đêm mà vẫn chưa ...Đù (đủ) lại thêm . 

Mặc cho mưa rét ngoài thềm 

Trong chăn ấm cứ ngủ thêm cho đù (đủ).
"Cô giáo Thoa" sửa ngay đi
Để "miệng" kề cạnh cái "hi" khiếp hè!
Cứ để miệng vào cái “hi”
Mà xem nó muốn ra gì thì ra,
Khiếp người, nhưng lại thích ta
Biết đâu, đấy chẳng phải là nụ hôn
"Cần Tày" cùng với "Cần Nùng"
Vô Bút Trè để được cùng cười ..."HI".
"Cần Tày"* cười tủm "hi hi"
"Cần Keo"* cười lớn càng ..."Hi" càng bừ (bự)
"Cần Nùng"* kín đáo khư khư
Chỉ hơi nhếch mép cũng như cười lờn (lớn)
Ấm rồi ! Lão "Mở chăn" ra
Trước nhà lấp ló nụ hoa cây gào (gạo)

*Chim đồng bóp cái chết ngay 

Chim nhà mà bóp càng ngày càng to 

Liên hoan có một nải chuồi 

Ta đi ta nhớ cái bu..uồi hôm nay 

Anh đi công tác Pờ Lây 

Ku dài dằng dặc biết ngày nào ra 

Còn em ở lại Buôn Ma - 

Thuột đi thuột lại thằng cha láng giềng 

*Tiễn anh lên bến ô tô 

Đêm về em khóc ... tồ tồ cả đêm" 

Không đi không biết Tam Đao (Tam Đảo) 

Đi thì không biết chỗ nào mà ngu (ngủ) 

Một giường nó nhét hai cu (cụ) 

Thôi thì cố nhịn đến chu nhật về 

Phụ nữ thường rất hay lười 

Riêng em em lại là người cần...cu (cù)

Cần cù làm miết chưa ...Đù (đủ) 

Nên em vẫn cứ cần Cu (cù) cả nằm (cả năm). 

Vợ rên nhỏ nhẹ ôn tồn

Thì ta cứ việc dí hồn vào thơ

Vợ la ta cứ giả lơ

Hì hà hì hục dí thơ vào hồn 

*Cùng vào chùa chiện đi cầu

Nguyện cho thân quyến vừa giầu vừa sang

Bốn ông chung một đĩa lòng

Lợn ngồi chễm chệ bên thùng bia hơi

*Con ruồi là vật hiểm nguy

Hai chân của nó rất vi trùng nhiều
Mẹ tôi thì hơn tuổi tôi
Bà tôi hơn tuổi mẹ tôi rất nhiều
Ô kìa có một cánh diều
Nếu mà có gió thì diều sẽ bay

Giữa đường thấy cánh hoa rơi

Dừng chân dẫm nát không chơi hoa tàn.

Mặt trời mọc ở đằng đông

Sè sè dưới đất là mông cô Kiều
Trung thu Tết của thiếu nhi
Chỉ thấy người lớn họ đi là nhiều
Đi chơi họ lại làm liều
Làm liều rồi lại có nhiều thiếu nhi
Thiếu nhi thì kệ thiếu nhi
Bác sĩ nhiều lắm tội chi không liều

Cuộc đời như bát phở gà,

Thiếu chanh, thiếu ớt chắc là mất ngon.
Đêm nay trăng sáng bời bời
Em ngồi em giở sự đời em ra
Sự đời như cái lá đa
Đen như mõm chó, chém cha sự đời.

Bần tăng chẳng xin cơm chay

Chỉ xin thí chủ “ba ngày ba đêm”
Xưa kia gương vỡ lại lành
Thi đi thi lại cũng thành kỹ sư
Trông xa một đống đen sì
Lại gần mới biết ấy thì là than

Hôm nay trên quốc lộ hai

Thể nào cũng có một vài ô tô.

Tại vì em chẳng có...kinh

nghiệm nên không thể một mình giúp anh.

Tình hình là rất tình hình

Cho nên ta phải đi trình cấp trên

Cấp trên có tính hay quên

Cho nên ta phải nắm thêm tình hình.
Quê hương tôi đẹp tuyệt vời
dưới sông có nước trên trời có mây
Xin mời các bạn về đây
Để thăm quê tớ mỗi ngày một sang
Con đò dịch đít sang ngang
Xa xa có một cái làng thò ra
Đằng kia là một vườn na
Đằng này thì có mấy bà chổng mông
Cây lúa cao sản ngoài đồng
Đến mùa thu hoạch nhà nông vui cười
Quê tôi thế đấy bạn ơi
Nhờ có đổi mới nên đời thêm xuân
Con gái giờ chẳng mặc quần…
Mà mặc váy ngắn hở chân hở đùi
Ngày hội mới thật là vui…

Nhìn ông đã thấy ông già

Nhìn bà mới thấy bà già hơn ông.

Thằng nhỏ mặc quần hở mông

Vẫn hơn con nhỏ còn không mặc quần.

Trẻ em thường thích ở trần,

Nhưng mà người lớn có phần thích hơn.

Nhớ quê ra đứng đỉnh đèo

Bỗng đâu thấy một chú mèo gâu gâu

Không vô không biết bút tre

vô rồi mới biết muốn tè ra ngay

Anh em chuẩn bị đi đồng

Chị em đã vội đi trồng dưa leo

Mơ lông tuy có nhiều lông

Ăn vào ngon miệng chứ không việc gì

Sông Cầu nước chảy lơ thơ 

Có đôi trai gái ngồi hơ quần đùi 

Hoan hô anh Nguyễn Chí Thanh 

Anh về phân bắc phân xanh đầy làng 

Hoan hô anh La Văn Cầu 

Cánh tay bị đứt nhưng đầu vẫn nguyên 

Ngọt ngào bóc múi em ra 

Mời nhau cặp bưởi, chút quà Hùng Đoan
Sầm Sơn sóng vỗ dập dồn
Chị em phụ nữ ngửa lô…ồn ra phơi.

Hoan hô đồng chí Phong Thu

Đêm nằm đồng chí thò c…u ra ngoài.

Chị em ta uống Co-ca

Chui vào cửa miệng chui ra “cửa mình”.

Hàng Bông nô nức tiếng đồn

Có cô bán trứng vịt lộ…ồn rất to.
Nhà tớ có con mái già
Thằng chồng nó đã thành ma lâu rồi
Thế nên “bứt rứt” chuyện đời
Nàng ta quyết định đi mồi trống choai
Một hôm gặp được gã trai
Trẻ trung bụ bẫm tràn đầy sức xuân
Nàng ta bẽn lẽn đến gần:
“Ê ku! mày thích mặc quần hay không?”
Thế là, cởi hết chạy rông
Thế là, xong dzụ kiếm chồng ô hô!.
*
Hôm qua em đi hái chè
Gặp thằng phải gió nó đè em ra
Em lạy nhưng nó chẳng tha
Nó lại đút cái “mả cha” nó vào
Đút vào vừa sướng vừa đau
Em càng giẫy giụa, càng sâu nó vào
Đè em được một lúc lâu
Cái thằng phải gió tóp teo cõi còm
Hôm sau em đi sớm hơn
Mong thằng phải gió... lại bơm em đè.
*
Thu Bồn ngồi cạnh Thu Mai
Thu Mai thích quá sờ vai Thu Bồn
Thu Mai ngồi cạnh Thu Bồn
Thu Bồn quá khích sờ l...ồn Thu Mai.

Nguời nào mà chẳng có lông

Sau đây bài “Lá diêu bông” hát bè.

Chim khôn chim đậu cành cao

Bướm khôn bướm đậu ngay vào... đầu chim.

Số tôi số chẳng ra gì

Vợ thì đời cũ, ti vi đời đầu

Đời đầu nên chẳng có râu

Xoa mông vỗ đít mà mầu chẳng lên

Ti vi hàng xóm nhà bên

Chưa sờ đến núm đã lên ầm ầm

Ước gì trời nổi cơn giông

Để tôi sang đó ôm nhầm ti vi.

Chưa đi chưa biết Đồ Sơn

Đi rồi mới biết chẳng hơn đồ nhà

Đồ nhà tuy xấu tuy già

Nhưng là đồ thật hơn là đồ “sơn”.

Tuổi già nhưng sức không già

“Đẩy” lên “đẩy” xuống như là thanh niên

Tuổi già mà thích “tiểu liên”

Bắn tung bắn tóe đảo điên bao nàng!

Chưa đi chưa biết Sài Gòn

Đi rồi mới biết chẳng còn một xu

Về nhà mới biết mình ngu

Thằng lớn ăn ít thằng cu “phá” nhiều. Rộng lớn như thể nước Nga
Người ta không cấm thụt ra thụt vào
Nhỏ bé như thể nước Lào
Cũng không có cấm thụt vào thụt ra
Chỉ riêng có Việt Nam ta
Đâu đâu cũng cấm thụt ra thụt vào.

Thu đi, để lại lá vàng

Anh đi, để lại cho nàng thằng cu

Hôm nay trên quốc lộ hai

Thể nào cũng có một vài... ô tô (!) Hội trường yên ắng ngủ say
Thuyết trình vừa dứt... vỗ tay ra về.

Мой адрес, Cоветский Cоюз
(My address, Soviet Union..)

Tóm lại, làm thơ bút tre nêm giữ được tính trào lộng, độc đáo, sáng tạo... nhưng:

Làm thơ nên tránh vần ồn
Kẻo không lại đụng cái …(nhồn) chị em

Có một giai thoại thơ Bút Tre liên hệ đến nhà thơ Bùi Giáng khá thú vị đã được đồn đại như sau:
Sau biến cố tháng tư năm 75, các văn nghệ sĩ miền Nam người thì đã vượt biên, người bị cầm tù. Một trong số những người ở lại mà không phải chịu cảnh tù tội là nhà thơ Bùi Giáng. Ông không bị bắt vì là người mang bệnh tâm thần. Nghe kể một hôm ông ghé trụ sở hội Nhà Văn ở thành Hồ chơi. Lúc bấy giờ nhà thơ Thu Bồn, một ủy viên ban chấp hành hội Nhà Văn Việt Nam, đang đứng trò chuyện với nữ sĩ Thu Ba, trông thấy ông bèn gọi lại bảo rằng:
- Nghe đồn ông có tài xuất khẩu thành thơ, làm một bài cho anh em nghe chơi.
Bùi Giáng gãi tai trả lời:
- Lâu quá tui không có làm thơ, quên mất cả rồi.
Thu Ba năn nỉ:
- Làm đại một câu lưu niệm đi mà. Bấy lâu chỉ kiến văn kỳ thanh hôm nay mới kiến diện kỳ hình ông đó.
Bùi Giáng cười móm mém:
- Nhưng tui làm dở, đùng có cười tui nghe!
Thu Bồn giục:
- Thôi mà đừng khiêm tốn nữa, không ai cười đâu.
Bùi Giáng tằng hắng một tiếng rồi đọc:

Thu Ba khen ngợi Thu Bồn

Thu Bồn cảm động sờ vai Thu Ba Thu Ba nhăn mặt:
- Ý dà, ông làm thơ lục bát chi mà chẳng có vần có điệu gì hết trơn.
Bùi Giáng đáp:
- Thì sức tui chỉ có vậy, cô muốn thơ có vần thì kiếm chữ khác thay vào đi.
Thu Ba bỗng đỏ mặt hứ lên một tiếng. Bùi Giáng lại móm mém cười một cách ngây thơ rồi quay đi trước cái nhìn giận dữ của Thu Bồn.

Cũng xin kể thêm một câu chuyện chứng tỏ uy lực của trường phái thơ Bút Tre.
có một anh bạn vừa về thăm gia đình bà chị ruột ở Sài Gòn. Vốn là người sống mẫu mực, trong những ngày ở Việt Nam , anh không hề có ý định ghé đến những nơi thiếu lành mạnh. Tuy nhiên, một hôm đang rảo bước qua một quán hát Karaoke, anh bỗng bắt gặp một cô nhân viên của quán, mặt hoa da phấn đứng trước cửa, lúng liếng nhìn anh rồi đon đả mời chào:
Mời anh vào quán Kara
O.K. em đã mở ra sẵn sàng
Nghe câu thơ, anh khoái quá, bèn tặc lưỡi, theo cô vào quán hát đại vài ba bài. Khi ra về, anh tự nhủ một chút yếu lòng vì mấy câu thơ Bút Tre thì cũng đáng lắm chứ.

Như đã đề cập ở trên, một trong những đặc điểm của trường phái thơ Bút Tre là sự cưỡng bách vần điệu. Trên thực tế, Bút Tre không phải là người làm thơ đầu tiên phải ép chữ vì gặp trở ngại về vần.
Thuở trước, dưới thời Tây Sơn, nhà nho Nguyễn Huy Lượng cũng vì không tìm được chữ hợp với cả ý lẫn vần cho một câu trong bài phú nổi tiếng “Tụng Tây Hồ Phú” nên đã phải viết như sau:
Sắc dờn dờn nhuộm thức lam xanh,

ngỡ động bích nổi lên dòng lẻo lẻo
Hình lượn lượn uốn vòng câu bạc,

tưởng vầng ngân rơi xuống mảnh nhò nhò
Khi đọc bài phú, người đọc phải hiểu rằng tác giả muốn viết “mảnh nho nhỏ”.
Một học giả nổi tiếng trong thời Pháp thuộc là ông Nguyễn Văn Vĩnh cũng đã có lần chứng tỏ là người cùng hội cùng thuyền với Bút Tre. Trong tập dịch Thơ Ngụ Ngôn La Fontaine, khi dịch bài “Le petit poisson et le pêcheur” (con cá nhỏ và người câu cá), vì bị bí vần, ông đã dùng một chữ khiến những bậc khả kính phải cau mày mà phì cười khi đọc. Bài thơ tiếng Pháp có những câu:
Petit poisson deviendra grand
Pourvu que Dieu lui prête vie;
Mais le lâcher en attendant,
Je tiens, pour moi, que c’est folie.
Các câu trên có nghĩa:
Con cá nhỏ một ngày kia sẽ lớn
Miễn là Chúa ban cho nó sự sống
Nhưng thả nó ra để chờ đợi
Theo ý tôi thật là điên khùng
Tuy nhiên ông Nguyễn Văn Vĩnh đã dịch như sau:
Miễn là cá sống dưới hồ,
Cỏn con cũng có ngày to kếch xù.
Nhưng mà cá đã cắn cu,
Thả ra, tôi nghĩ, còn ngu nào tầy.
Khi đọc bài thơ dịch, phải vận dụng trí phán đoán, độc giả mới có thể hiểu ông ám chỉ con cá cắn “câu” chứ không phải cắn cái loài người vẫn dùng để truyền giống, nhưng vì bí vần nên ông phải mượn tạm chữ “cu”. Trong tập sách phê bình “Nhà Văn Hiện Đại” học giả Vũ Ngọc Phan phê phán kịch liệt lối dịch ẩu này. Ông Phan viết nguyên văn rằng “cắn gì chứ cắn cu thì ai mà không phải phì cười”.